BÁ CHỦ VÕ LÂM : BI KỊCH CỦA QUYỀN LỰC

Theo giáo lí đạo Phật, cái thế gian điên đảo này tồn tại và đắm chìm bởi hai chữ Ái và Dục. Hầu hết con người, khi vừa sinh ra, dường như đã mang sẵn lòng tham dục rất đỗi vô minh. Ban đầu, đó có lẽ chỉ là một phần của bản năng tồn tại. Nhưng càng về sau, thì lòng tham dục đó lại được con người dùng để khuếch trương cái bản ngã của mình, thông qua bao thứ phù phiếm của trần gian : tiền bạc, danh vọng, quyền lực, kiến thức v.v... Mỗi người mỗi cách, đều dấn thân theo một đam mê nào đó và đắm chìm trong chính đam mê ấy. Dẫu sao, điều đó cũng có một giá trị nhất định, bởi một người chết vì một đam mê nào đấy, vẫn có ý nghĩa hơn là sống một đời mờ nhạt và không có một đam mê nào. Những tay cao thủ kiêu hùng trong giang hồ đều có một điểm chung là đam mê võ công. Nhưng xét cho cùng thì hiếm có nhân vật nào đam mê võ công thuần tuý vì võ công như Châu Bá Thông hoặc Cưu Ma Trí. Ðằng sau lòng ham mê đó thường là độüng cơ rửa hận phục thù, và hơn thế nữa, là tham vọng làm bá chủ võ lâm và thống nhất giang hồ, với viễn tượng tất cả các anh hùng hảo hán đều phải qui phục và cúi đầu dưới trướng!

Không chỉ trong tác phẩm Kim Dung, mà hầu như trong tất cả các tác phẩm tiểu thuyết võ hiệp, điểm mấu chốt của bi kịch tranh chấp trên giang hồ vẫn là sự tranh chấp giữa một thế lực đầy tham vọng, muốn làm bá chủ võ lâm ở một bên, và bên kia là một thế lực khác, đối kháng lại cái ý tưởng cuồng điên ấy. Quì Hoa Bảo Ðiển, Ðồ Long Bảo Ðao, Tịch Tà Kiếm Phổ, Cửu Âm Chân Kinh, Cửu Dương Chân Kinh - những phương tiện để thực hiện tham vọng bá chủ võ lâm - đã trở thành đối tượng tranh chấp đẫm máu và kéo theo chúng vô vàn bi kịch. Các nhân vật võ lâm có bãn lĩnh thượng đỉnh, đều nối tiếp nhau lao vào cuộc tranh giành quyền lực. Hình ảnh của vị Võ Lâm Chí Tôn, được tất cả mọi người qui phục - một César quyền lực tối cao giữa giang hồ - vẫn luôn có một ma lực hấp dẫn kì lạ đối với những đại cao thủ.

Hơn cả một hoàng đế dùng trí và thuật để thống lĩnh thiên hạ, vị Võ lâm chí tôn ấy còn phải dựa vào bãn lĩnh thực của chính mình, đó là võ công. Cũng khác với các bố già Mafia tranh chấp quyền thống trị trong thế giới ngầm, chủ yếu chỉ vì kinh tế - một điều được xem là ghê tởm.đối với khách giang hồ. Ðạt đến ngôi vị Võ lâm chí tôn, đối với các cao thủ tuyệt đỉnh, có lẽ chỉ do một mục đích là muốn khoáng trương cái bản ngã của mình đến chỗ tận cùng : Duy Ngã Ðộc Tôn. Một điều chắc chắn là Kim Dung không hề có ý định làm sống lại chủ nghĩa tôn sùng Napoléon (Napoléonisme) hay làm người cổ xuý cho học thuyết siêu nhân (surhomme). Vì các cuộc tranh giành quyền lực đó, trong tác phẩm của ông, đều kết thúc trong bi kịch đổ vỡ tan hoang.

Từ chức Minh chủ Ngũ nhạc kiếm phái, để thực hiện cho được cái tham vọng cuồng điên là trở thành Võ Lâm Chí Tôn, Tả Lãnh Thiền đã không ngần ngại dùng mọi thủ đoạn, vừa mềm dẻo vừa tàn độc, để tàn sát và khống chế đồng môn. Y dùng bã danh lợi để thao túng phái Thái Sơn, dùng quỷ kế giả dạng Ma giáo để vây khốn phái Hằng Sơn, dùng bạo lực để uy hiếp phái Hành Sơn, dùng “gián điệp” là Lao Ðức Nặc để theo dõi phái Hoa Sơn. Y lao tâm khổ tứ, toan tính từng kế hoạch thật chi tiết để, sau khi thống nhất Ngũ Nhạc kiếm phái, từng bước tiêu diệt Ma giáo, rồi đến hai đại môn phái là Võ Ðương và Thiếu Lâm. Trong cuộc tỉ võ đoạt soái trên núi Tung Sơn, sau khi đánh bại Nhạc Linh San một cách quá dễ dàng, thì con đường dẫn đến ngôi vị chí tôn độc bá quần hùng tưởng chừng như đang mở rộng đầy thuận lợi cho y, khi kẻ gian hùng đại chí ấy đứng chễm chệ trên Phong Thiền Ðài, chờ đợi hàng trăm ngàn tiếng tung hô. Y không ngờ nỗi người cản đường y lại là nhân vật mà y xem là kẻ bại tướng dưới tay mình : Nhạc Bất Quần. Nhân vật cùng cực nham hiểm và gian xảo này, được nguỵ trá dưới ngoại hiệu ”Quân tử kiếm”, đã làm đảo lộn hết mọi công trình tâm huyết của Tả Lãnh Thiền. Lớp vỏ bọc nho nhã, thư sinh của gã nguỵ quân tử đã che dấu được cái dã tâm tàn độc. Con rắn nấp dưới đoá hoa đã phun nọc kịch độc, rất kịp thời và chính xác, để cướp hết thành quả của chưởng môn phái Tung Sơn. Hình ảnh Tả Lãnh Thiền bị Nhạc Bất Quần dùng nguỵ kế đâm mù mắt, cầm kiếm gào thét cuồng điên trên Phong Thiền Ðài, như một nét chấm phá về kết cục bi thảm của một kẻ đại gian hùng đầy tham vọng. Tả Lãnh Thiền nào phải chết khi gục ngã trong đám loạn kiếm trong thạch động sau núi Hoa sơn, hay Nhạc Bất Quần nào phải chết dưới lưỡi kiếm bất ngờ của Nghi Lâm, mà hai nhân vật kiêu hùng và nham hiểm ấy đã chết ngay khi trận tỉ kiếm ngừng lại trên Phong Thiền Ðài! Một kẻ hùng tài đại lược, do tham vọng quyền lực làm loá mắt đến mất cảnh giác, đã thất bại và trở thành phế nhân, còn kẻ chiến thắng - không phải chiến thắng bằng võ công, mà bằng thủ đoạn đê tiện - phải sợ hãi đứng nép ở một góc đài, với chiếc áo đẫm máu trong ánh trời chiều, đã cho độc giả thấy toàn bộ hình ảnh bi đát trong bức tranh tranh giành quyền lực giữa giang hồ. Chỉ do tính toán sai một nưỡc cờ tối hậu, mà bao công trình tâm huyết của Tả Lãnh Thiền phải bỏ trôi theo dòng nước, đến nỗi thân bại danh liệt. Tham vọng ngôi vị Võ lâm chí tôn được trả giá bằng đôi mắt mù lòa. Tiếng rú của y trên Phong Thiền Ðài dẫu cùng cực đớn đau, và ngập tràn bi hận, nhưng sao vẫn nghe như một tiếng cười nhạo đầy mỉa mai của một Thực Tại nham nhở trước những âm mưu toan tính của con người. Còn gã Nguỵ quân tử kia phải trở thành một tên ái nam ái nữ, khi y đặt được bước chân lên bậc thang đầu tiên dẫn đến ngôi vị minh chủ.. Y đã bước theo vết xe đổ của Ðông Phương Bất Bại, khi tự thiến mình để khổ luyện võ công tà môn tuyệt đỉnh, nhằm đạt đến ngôi vị tối cao trong làng võ. Tham vọng về quyền lực qủa có một sức quyến rũ đến kì lạ khi con người lại sẵn sàng huỷ bỏ một phần cực quí trong thân thể hay chấp nhận cái chết. Một nhân vật trong nhóm Trường Bạch tam cầm, khi bị trúng độc, lại cứ khư khư ôm cây đao Ðồ Long, chấp nhận cái chết chứ không chịu đem cây đao đổi lấy thuốc giải của phái Hải Sa. Y đã bị lú lẫn bởi câu truyền ngôn trên giang hồ là ai có được cây đao Ðồ Long sẽ trở thành vị Võ lâm chí tôn. Viễn tượng về quyền lực đã làm y trở nên ngu muội.

Còn gì khôi hài hơn và bất ngờ hơn, khi mà đàng sau bầu không khí uy nghiêm, như một triều đình, trên Hắc Mộc Nhai, độc giả trong tâm lí chuẩn bị đối mặt với một nhân vật kiêu hùng vô địch mà võ công đã trở thành huyền thoại là Ðông Phương Bất Bại, lại gặp phải hình ảnh một gã bị hoạn không ra hình dáng mô dạng một con người. Tham vọng về quyền lực đã khiến y chiếm ngôi giáo chủ Ma giáo từ tay Nhậm Ngã Hành, và khổ luyện võ công vô địch trong Quì Hoa Bảo Ðiển, để cuối cùng biến thành một quái tượng ái nam ái nữ ngồi thêu khăn tay trong gian phòng sực nức mùi nước hoa, không còn thiết tha gì đến quyền lực hay sự đời nữa.! Một bức tranh châm biếm sâu sắc nhưng qúa tàn nhẫn của Kim Dung.

Khi Nhậm Ngã Hành cùng nhóm Hướng Vấn Thiên, Lệnh Hồ Xung cải trang trà trộn để lên Hắc Mộc Nhai, toan tính chuyện phục hồi cơ nghiệp, y đã rủa thầm trong bụng, lúc phải quì trong bảo điện để nghe giáo chúng xưng tụng Giáo chủ với các câu khẩu hiệu “Giáo chủ văn thánh võ đức, thiên thu trường trị, thống nhất giang hồ”. Vốn là một nhân vật mang bản sắc anh hùng, nên y thấy điều đó là ghê tởm, và là sự nhục mạ những nhân vật anh hùng khác. Thế nhưng sau khi cướp lại ngôi vị giáo chủ, được ngồi trong bảo điện, nhìn giáo chúng quì lạy tung hô mình bằng chính những câu khẩu hiệu rỗng tuếch mà trước đó y ghê tởm, thì y lại thấy khoan khoái và thoả mãn! Diễn biến tâm lí chỉ xảy ra trong một vài canh giờ, trước và sau khi đoạt lại ngôi giáo chủ. Quyền lực quả có một ma lực kinh khủng trong việc biến đổi một nhân vật kiêu hùng đầy bãn lĩnh như Nhậm Ngã Hành trở nên một con người tầm thường trong suy nghĩ. Tiếng cười khẩy của Lệnh Hồ Xung như một gáo nước lạnh tạt vào cái “vương triều Hắc Mộc Nhai” ấy. Tâm hồn khoáng đạt đã giúp cho gã thoát được cái Mê Cung Quyền Lực giữa chốn giang hồ.

Ðể khôi phục lại ngôi vị và bành trướng quyền lực, Nhậm Ngã Hành đã phải khổ luyện “Hấp tinh đại pháp”, xem như đó là một phương tiện để độc bá quần hùng. Và cái giá y trả là không phải trở thành một quái tượng sinh lí như Ðông Phương Bất Bại, nhưng lại trả bằng chính sinh mệnh của mình. Khi dẫn toàn thể giáo chúng khua trống giong cờ lên đỉnh Hoa Sơn, y quyết tâm cùng phe Ngũ nhạc kiếm phái mở một trận thư hùng, để bước đầu phân định ngôi vị trong chốn giang hồ, như trận Cai Hạ mang tính quyết định giữa Hạng Vũ với Lưu Bang. Tưởng chừng như mọi việc sẽ diễn biến như dự liệu để tiến dần đến với ngôi vị chí tôn đầy ma lực, thì cái rùng mình trên đỉnh Triêu Dương đã khiến y đột tử. Cơn “nhồi máu cơ tim” bất ngờ, hậu quả của việc khổ luyện “Hấp tinh đại pháp” để thoả mãn tham vọng, đã quật ngã hùng tâm của một nhân vật tuyệt đỉnh. Cái phương tiện đạt tới quyền lực đã tiềm ẩn nguy cơ huỷ diệt chính người sử dụng nó. Nguy cơ ấy chỉ có thể được hoá giải bởi võ công Phật môn là Dịch cân kinh. Chỉ có môn võ công của cửa Thiền đứng ngoài vòng cương tỏa của lợi danh mới hoá giải nỗi tham vọng cuồng điên của con người.

Nhìn ở một góc độ khác, những Nhậm Ngã Hành, Tả Lãnh Thiền v..v.. đang lặp lại các bị kịch của những Ngô Khởi, Lý Tư, Triệu Cao thời Chiến quốc, hay một Nguyễn Hữu Chỉnh thời Lê mạt, dưới một bình diện khác hơn nhưng quái gỡ hơn nhiều. Cái mị lực của quyền uy vẫn hấp dẫn con người muôn thuở, và lắm khi lôi cuốn con người vào những hiểm họa, mà hào thượng cửu trong quẻ Kiền của kinh Dịch đã nhắc nhở tự mấy ngàn năm : “Kháng long hữu hối” (Con rồng bay lên quá cao sẽ có sự hối hận).

Vãn giác văn chương chân tiểu kĩ

Tảo tri phú quí hữu nguy cơ.

(Về già mới hiểu rằng văn chương chỉ là trò tiểu xảo, nhưng đã sớm biết trong phú quí vẫn tiềm ẩn nguy cơ).

Câu thơ trên của Tô Ðông Pha có thể tạm dùng để “tổng kết” được chăng, những bi kịch của quyền lực trong nhiều tác phẩm của Kim Dung?

LAI RAI CHÉN RƯỢU GIANG HỒ-HUỲNH NGỌC CHIẾN